Ảnh: Trung tâm Bảo tồn Di tích Huế
Kỳ họp lần thứ 39 của Uỷ ban Di sản Thế giới thuộc UNESCO (UBDSTG) vừa bế mạc vào ngày 08/7/2015 tại thành phố Bonn (CHLB Đức) sau 10 ngày họp xem xét tình hình bảo tồn các khu di sản, ghi danh các di sản mới và bàn luận các vấn đề liên quan đến chiến lược bảo tồn bền vững di sản thế giới.
Ủy ban Di sản Thế giới bao gồm 21 quốc gia là thành viên của Công ước về Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên Thế giới (còn gọi là Công ước Di sản Thế giới), do Đại hội đồng Công ước Di sản Thế giới bầu chọn. Ủy ban họp mỗi năm một lần và chịu trách nhiệm về việc thực hiện Công ước Di sản Thế giới trên phạm vi toàn cầu; bố trí ngân sách Quỹ Di sản Thế giới; kiểm tra tình trạng giữ gìn, bảo tồn các Di sản Thế giới đã được ghi danh và xem xét công nhận di sản đề cử của các quốc gia thành viên là Di sản Thế giới trên cơ sở đề xuất của các cơ quan tư vấn của UNESCO là Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới (IUCN), Hội đồng quốc tế về Di tích và Di chỉ (ICOMOS).
Các thành viên của Ủy ban Di sản Thế giới hiện nay bao gồm: An-giê-ri, Colombia, Croatia, Phần Lan, Đức, Ấn Độ, Jamaica, Nhật Bản, Ka-dắc-xtan, Li-băng, Malaysia, Pê-ru, Philippines, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Qatar, Hàn Quốc, Sê-nê-gan, Séc-bi, Thổ Nhĩ Kỳ, Việt Nam.
Năm 2015, Kỳ họp lần thứ 39 Ủy ban Di sản Thế giới được tổ chức tại thành phố Bonn, CHLB Đức từ ngày 28/6 - 08/7/2015. Đến dự Kỳ họp lần này có khoảng 1.500 đại biểu đến từ trên 100 quốc gia thành viên của Công ước Di sản Thế giới, ngoài ra còn có Trung tâm Di sản Thế giới, Ban Thư ký UNESCO, các tổ chức tư vấn của UNESCO là Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới (IUCN), Hội đồng quốc tế về Di tích và Di chỉ (ICOMOS), Trung tâm Quốc tế về nghiên cứu Bảo tồn và Bảo quản các tài sản văn hóa (ICCROM), các chi nhánh Văn phòng UNESCO trên toàn cầu.Trong kỳ họp năm nay, UBDSTG, do bà Maria Boehmer, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao CHLB Đức, nghị viên Quốc hội Đức chủ trì, đã xem xét 36 hồ sơ đệ trình từ nhiều quốc gia để quyết định thông qua đưa 24 di sản mới vào Danh mục Di sản thế giới (gồm 1 di sản hỗn hợp và 23 di sản văn hóa, trong đó có 10 di sản ở châu Á: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Mông Cổ, Singapore, Ả-rập Sa-au-đi, I-ran, Isreal và Jordan; 10 di sản ở châu Âu: Đan-mạch (2), Pháp (2), Thổ Nhĩ Kỳ (2), Đức, Na-uy, Ý và Anh; và chỉ có 4 ở châu Mỹ: Hoa Kỳ, Mê-hi-cô, Urugoay và Jamaica).
Ảnh: Trung tâm Bảo tồn Di tích Huế
Đồng thời UBDSTG cũng đã chấp thuận các tiêu chí mở rộng của 3 di sản thế giới đã được công nhận trước đó (trong đó có di sản Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng của Việt Nam). UBDSTG cũng đã xem xét tình trạng bảo tồn của 95 di sản đã nằm trong danh mục cần được kiểm tra đánh giá định kỳ (trong đó có 46 di sản nằm trong Danh sách di sản thế giới bị lâm nguy) và đã đưa thêm 3 di sản (1 của I-rắc và 2 của Yemen) có tình trạng quản lý yếu kém và có nguy cơ bị tàn phá do chiến tranh vào Danh mục các di sản bị lâm nguy, đưa 1 di sản khác của Colombia ra khỏi danh mục này sau khi đã chứng tỏ việc nâng cao, cải thiên tình hình di sản.
Như vậy, tổng số các di sản đã được công nhận cho đến nay là 1.031 thuộc 163 quốc gia tham gia công ước 1972 của UNESCO. Trong đó có 802 Di sản văn hóa, 197 Di sản thiên nhiên và 32 Di sản hỗn hợp văn hóa và thiên nhiên.
Sau khi dự và có bài phát biểu khai mạc tối ngày 28/6, Bà Irina Bokova, Tổng giám đốc UNESCO tiếp tục tham gia phiên họp mở đầu của kỳ họp và phát động chương trình toàn cầu “Liên minh vì di sản “(Unite for Heritage) nhằm tăng cường huy động các nguồn lực trước tình hình một số di sản đang bị hủy hoại hoặc có nguy cơ bị tàn phá do các cuộc xung đột có vũ trang hay thảm họa thiên nhiên. Trong kỳ họp này, UBDSTG cũng đã thông qua Tuyên bố Bonn nhằm khuyến nghị việc bảo vệ di sản cần được đưa vào các nhiệm vụ ủy thác của lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên hiệp quốc khi cần thiết. Đây như là một hành động phản hồi tích cực đối với tinh trạng vi phạm Công ước Quốc tế về bảo vệ Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, tàn phá hủy hoại nghiêm trọng một số di sản ở vùng Trung Đông và châu Phi do xung đột vũ trang trong thời gian gần đây. Tuyên bố này kêu gọi UNESCO cần nâng cao tính lãnh đạo quốc tế trong sự liên kết đa quốc gia nhằm phản hồi nhanh chóng lời kêu gọi bảo vệ di sản trong các trường hợp xảy ra xung đột vũ trang hay thảm họa thiên nhiên theo đúng khẩu hiệu chung của UNESCO: “Thiết lập nền hòa bình trong tư tưởng của mỗi người”.
Việt Nam tham dự kỳ họp 39 WHC của Ủy ban Di sản thế tại Bonn, CHLB Đức. (Ảnh: TTBTDTH)
Đại diện Lãnh đạo Hiệp hội Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới (IUCN) và Trung tâm Quốc tế về Nghiên cứu Bảo tồn và Bảo quản Tài sản văn hóa (ICCROM) chúc mừng Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đặng Thị Bích Liên sau khi đoàn Việt Nam bảo vệ thành công Hồ sơ Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng
(Ảnh: TTBTDTH)
Đoàn TT-H cùng đoàn Bộ Ngoại giao gặp gỡ với các đoàn từ quốc gia khác
(Ảnh: TTBTDTH)
Tuy không trực tiếp đến dự kỳ họp lần này, nhưng Thủ tướng Đức, Bà Angela Merkel đã có gửi lời chúc mừng và thông điệp đến hội nghị qua chương trình phát sóng trực tiếp, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của di sản đối với sự hiểu biết văn hóa lẫn nhau trên toàn thế giới,
UBDSTG cũng đã tranh luận nhiều vấn đề cải cách chỉnh sửa Bộ Hướng dẫn thực hiện công ước Di sản Thế giới và nhìn nhận lại kết quả thực hiện quy trình đánh giá tình trạng bảo tồn các di sản thế giới trong thời gian gần đây, đồng thời thông qua kế hoạch tài chính của UBDSTG trong năm tới.
Trong phiên bế mạc kỳ họp tối 8/7/2015, Bà Maria Boehmer đánh giá cao UNESCO có vai trò như là diễn đàn cho sự tôn trọng, tin tưởng và tình hữu nghị lẫn nhau và mong mỏi các nước thành viên hãy đóng góp tích cực cho diễn đàn này.
Trước khi kỳ họp lần thứ 39 của UBDSTG, một Diễn đàn dành cho các chuyên gia trẻ đã được tổ chức từ ngày 18-29/6/2015, quy tụ 30 chuyên gia trẻ được chọn lựa từ nhiều nước trên thế giới (trong đó có 1 thành viên đến từ Việt Nam) đến tập huấn thực tế tại khu vực thung lũng sông Rhine và tại thành phố Bonn lịch sử nhằm trao đổi các ý tưởng hướng đến một sự quản lý bền vững các di sản thế giới. Các chuyên gia trẻ đã cùng làm một video clip ngắn minh hoạc cho lời tuyên bố kêu gọi các nước thành viên của UNESCO phải đưa việc dạy Công ước Di sản Thế giới trong hệ thống giáo dục quốc gia.
UBDSTG của UNESCO cũng đã chính thức công bố: Kỳ họp lần thứ 40 của UBDSTG UNESCCO sẽ được tổ chức từ ngày 10 đến 20/7/2016 tại thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ.
Đoàn Việt Nam, với tư cách là một trong 21 nước thành viên trong Ủy ban Di sản Thế giới, có thành phần tham dự khá đông đủ gồm đại diện lãnh đạo của Hội đồng Di sản Văn hóa Quốc gia, Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các tỉnh có di sản thế giới và Ban quản lý của 6 khu di sản, đã tham gia thẩm định và đóng góp ý kiến cho các hồ sơ đề cử di sản và những vấn đề chính trong chương trình nghị sự. Đoàn tỉnh Thừa Thiên Huế tham gia trong đoàn đại biểu chính thức của Việt Nam dự Kỳ họp lần thứ 39 của UBDSTG do đồng chí Nguyễn Văn Cao - Phó Bí thư tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh dẫn đầu cùng đồng chí Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế và thành viên khác, đã tham dự các phiên họp chính liên qua đến những vấn đề về di sản và định hướng bảo tồn bền vững trong tương lai. Đoàn đã có một số buổi gặp, làm gỡ làm việc với Ban Thư ký của Trung tâm Di sản Thế giới thuộc UNESCO và một số lãnh đạo và chuyên gia của Hội đồng Quốc tế về di tích và di chỉ (ICOMOS) để thông báo về nội dung Kế hoạch quản lý tổng thể di sản Huế đã được tỉnh Thừa Thiên Huế thông qua và đệ trình Trung tâm Di sản Thế giới đúng thời hạn, đồng thời trao đổi thêm về kế hoạch triển khai lập Hồ sơ Tái đề cử Di sản Huế là Cảnh quan Văn hóa trong giai đoạn 2015-2017.